Retrofit, droom en opstap naar participatief wonen
De eerste speelruimte van een kind. Dat kon een zolder zijn, een boomhut of het ultrageheime plekje onder het bed. Daar kwamen vriendjes spelen, daar gebeurden grootse dingen. Sakraal door de intentie en door het gedeeld aspect wordt dit later in volwassen vorm elke plaats waar we anderen kunnen ontmoeten, waar we de schil van onze persoonlijke sfeer min of meer openstellen. Dit is wat Michel Foucault noemde 'espace autre', de 'Andere Ruimte': een tastbare utopie, broedplaatsen voor fantasie, met een doorwaadbare grens gescheiden zowel van publieke als van private ruimtes, een niemandsland tussenin bestemd voor iedereen. Het waarschijnlijke en het onmogelijke kunnen zich hier kruisen.
Dynamische oases in het maatschappelijk netwerk, TAZs (Temporary Autonomous Zones) misschien in afwachting van PAZs (Permanent Autonomous Zones), ook genoemd: heterotopie, hier gebeuren ontmoetingen, hier mag het ook eens botsen, hier worden experimenten voltrokken rond menselijke interacties. Het buurtcomité 2.0. De buurt als tijdelijke micronatie.
We hebben het hier dus niet over springkastelen en tapinstallaties, ook al kunnen die een volwaardige toevoeging zijn aan het geheel. De intentie van retrofit is ambitieuzer dan een buurtfeest.
Dynamische oases in het maatschappelijk netwerk, TAZs (Temporary Autonomous Zones) misschien in afwachting van PAZs (Permanent Autonomous Zones), ook genoemd: heterotopie, hier gebeuren ontmoetingen, hier mag het ook eens botsen, hier worden experimenten voltrokken rond menselijke interacties. Het buurtcomité 2.0. De buurt als tijdelijke micronatie.
We hebben het hier dus niet over springkastelen en tapinstallaties, ook al kunnen die een volwaardige toevoeging zijn aan het geheel. De intentie van retrofit is ambitieuzer dan een buurtfeest.
Wat is retrofit nu precies?
Retrofit volgens de definitie van Samenhuizen vzw:
Retrofit Cohousing is een specifieke vorm van cohousing. Het gaat namelijk over het stap voor stap creëren van cohousing in een bestaande cluster van woningen (straat of appartementsgebouw) door bvb. schuttingen of hagen tussen een aantal tuinen gedeeltelijk of geheel weg te nemen, of nog door het samen beheren van een bepaalde ruimte. Retrofit cohousing is een mogelijke opstap naar een cohousing buurt maar hoeft dat niet per se steeds te zijn.
Retrofit Cohousing is een specifieke vorm van cohousing. Het gaat namelijk over het stap voor stap creëren van cohousing in een bestaande cluster van woningen (straat of appartementsgebouw) door bvb. schuttingen of hagen tussen een aantal tuinen gedeeltelijk of geheel weg te nemen, of nog door het samen beheren van een bepaalde ruimte. Retrofit cohousing is een mogelijke opstap naar een cohousing buurt maar hoeft dat niet per se steeds te zijn.
|
Reeds in 2016 leefde Gent in de ban van retrofit toen het Lab van Troje een ganse buurt voorzag van speel- en leefstraten. Het was een succes, actief ondersteund door de stad Gent. Zo werden sommige straten een tijdje voorzien van een pelouse (In Nederland bestaat er trouwens een straat omgetoverd tot een bos, deze werd op de Samenhuizenreis 2017 bezocht). Een Cahier "De leefstraat, experimenteren met de stad van straks" werd gepubliceerd en is zeker de moeite om te lezen.
De Universiteit van Hasselt schaarde zich achter een aantal sociale experimenten: zo ontstond in 2015 "Een wijk voor één dag" en werd in Lanaken een retrofitstraat ondersteund. In oktober 2016 leerde het experiment "Maak de straat" rond buurtvervlechting dan weer dat communicatie onontbeerlijk is daar er heel wat vooroordelen leven bij onze modale Vlaamse burger. |
Een leefstraat in Gent © Lab van Troje
|
Retrofit in Brugge
In 2015 organiseerde Samenhuizen Brugge in samenwerking met de stad Brugge een wedstrijd tuindelen. Deze laagdrempelige vorm kan beschouwd worden als een eerste aanloop naar retrofit in onze stad, hier uitsluitend gericht naar private tuinen. Inmiddels ontstonden diverse projecten, gedragen door enthousiaste trekkers, die wij wensen in contact met elkaar te brengen. We zullen dergelijke burgerinitiatieven op dezelfde manier behartigen als cohousing en woningdelen. Sensibiliseren, informeren en mensen samenbrengen: dit blijven de werktuigen van onze vzw, toegepast op ruimtedelen in al zijn facetten.
Op 10 mei 2017 organiseerden we ons eerste overlegplatform. We kwamen in contact met een aantal sterke projecten.
Op 10 mei 2017 organiseerden we ons eerste overlegplatform. We kwamen in contact met een aantal sterke projecten.
|
In Sint-Kruis blijft architect Tom Callebaut als een stadsgoochelaar de zone tussen privaat en openbaar doen vervagen. Via sociale experimenten brengt hij het eigen gezin, de buurt en toevallige voorbijgangers bij elkaar. Daar waar 2 jaar geleden zijn "passantenpaviljoen" in de voortuin in de prijzen viel bij onze wedstrijd tuindelen, gaat hij nu een stap verder: de integrale gelijkvloerse verdieping van zijn woning staat ter beschikking voor interactie met buren en passanten.
|
|
In Sint-Michiels tracht Nikkie Maes Samen met een groep actieve buurtbewoners de sociale cohesie te versterken door een leefstraat te organiseren. De buurt3hoek staat voor het Driehoekplein in de Jozef Wautersstraat te Sint Michiels. De driehoek als symbool van kringloop en communicatie in de buurt. Ontdekken van bewaartechnieken om kromme groenten en voedselresten te gebruiken vormt één punt. Hergebruik van oude materialen,presenteren door creatieve aanpak vormt een ander punt. Het kruispunt is de ruilmarkt op het Driehoekplein : driehoek in communicatie,samen komen, ideeën wisselen, ruilen, verhalen delen.
|
|
Conclusie
Nu meer dan ooit wil Samenhuizen Brugge vernieuwende projecten in het Brugse een podium bieden en waar nodig overheid en burger samenbrengen. Ben jij betrokken bij het samen inrichten van bestaande publieke en/of private ruimtes? Heb jij of heeft iemand in jouw buurt wilde plannen maar willen jullie eerst ervaringen delen met anderen? Contacteer ons via [email protected] en vermeld 'retrofit'.
